با تولید محصولات باغی و کشاورزی دورریز مرگ دریاچه ارومیه را به تماشا نشسته‌ایم!
تاریخ انتشار: ۲۶ دی ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۹۵۳۱۴۱۶
برای تولید یک میلیون تن سیب باید سالانه ۲۷۰ میلیون مترمکعب آب به سمت باغات حوضه آبریز دریاچه ارومیه رها شود! این در حالیست که فقط امسال یک میلیون تُن سیب تولیدی در این حوضه آبریز در حال فاسد شدن و این تراژدی هر سال در حال تکرار است! - اخبار اجتماعی -
به گزارش خبرنگار اجتماعی خبرگزاری تسنیم، دریاچه ارومیه امروز در یک قدمی "مرگ کامل" قرار گرفته و فاصله‌ای کمتر از یک بند انگشت تا تبدیل شدن به کویری شوره‌زار و خشک در شمال غربی ایران دارد.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
براساس آمارهای رسمی ثبت‌شده در تاریخ 21 دی 1402، هم‌اکنون سطح تراز دریاچه ارومیه 1270 متر، وسعت آن 690 کیلومتر مربع و حجم آب موجود در آن 950 میلیون متر مکعب است. این در حالی است که در سال 1394 هم که بدترین شرایط دریاچه ارومیه رقم خورده بود، سطح تراز مانند امروز 1270 متر بود اما وسعت دریاچه حدود 640 کیلومتر مربع و حجم آب موجود در آن 640 میلیون متر مکعب بود؛ بنابراین می‌توان گفت وضعیت کنونی دریاچه ارومیه، تنها اندکی از بدترین شرایط تاریخی خود، بهتر است.
قصد "اصلاح الگوی کشت" داریم تا آرام آرام به سمت احیای دریاچه ارومیه برویم!شرایط ناگوار ارومیه درحالی رقم می‌خورد که حقابه‌ای که قرار بود به این دریاچه داده شود، اکنون به اراضی کشاورزی حوضه آبریز ارومیه تعلق میگیرد که در سالهای اخیر افزایش 270 هزار هکتاری را داشته است. بر اساس آمارهای سازمان حفاظت محیط زیست، یک سوم حقابه سالانه دریاچه به کشاورزی تعلق میگیرد و محصولات آب‌بری از جمله سیب، چغندرقند و یونجه در کنار میوه‌های هسته‌دار از جمله گیلاس و آلبالو عمده محصولات کشاورزی منطقه هستند.
پیش از این خبرگزاری تسنیم، در گزارشی تحت عنوان 23 سد فعال شمال غرب کشور در حال رقم زدن "مرگ دریاچه ارومیه" هستند، نشان داد که کشاورزی در کارکرد همه این سدها دیده شده است و در واقع اگر کشاورزی نبود نیازی به احداث این 23 سد و پایمال کردن حقابه دریاچه ارومیه نیز نبود و قطعا امروز دریاچه ارومیه در شرایط بسیار مطلوبی قرار می‌داشت.
این توسعه افسارگسیخته کشاورزی در حوضه آبریز ارومیه آن هم برای کشت محصولاتی نظیر آلبالو، گیلاس، سیب و ... در حالیست که دریاچه ارومیه به دلیل احداث سدهای متعدد در حوضه آبریز خود، در شرایط مرگ حتمی قرار گرفته است!
به زبان ساده، طی چندین دهه اخیر، مسؤلان تصمیم‌گیر کشور تمام اهتمام خود را برای توسعه کشاورزی در شمال غرب کشور در استان‌های آذربایجان شرقی، آذربایجان غربی و کردستان که حوضه آبریز دریاچه ارومیه محسوب میشود، به کار گرفته‌اند و تلاش آنها منجر به احداث 23 سد فعال در مسیر رودخانه‌هایی شده که همگی نقش حیاتی در تغذیه دریاچه ارومیه داشته‌اند؛ یعنی طی این سال‌ها، مسئولان مربوطه برای توسعه کشاورزی در حوضه آبریز دربابچه ارومیه آن هم برای تولید محصولات غیراستراتژیکی مانند آلبالو، سیب، چغندر و ... اقدام به مسدود کردن تمام رگ‌های حیاتی دریاچه ارومیه کردهاند و تمام رودخانه‌هایی که به این دریاچه ختم می‌شد را با احداث سد، از امکان تغذیه حقابه‌ای دریاچه ارومیه محروم کردهاند و با این اقدام فاجعه‌بار، مرگ این دریاچه را رقم زده‌اند!!
وقتی به عمق این فاجعه بیشتر پی می‌بریم که بدانیم طی این سال‌ها بخش بسیار زیادی از محصولات کشاورزی و باغی که در حوضه آبریز دریاچه ارومیه تولید شده، به دلایل مختلف از جمله سوء‌مدیرت مسؤلان مربوطه، تبدیل به ضایعات قطعی کشاورزی شده و حتی در حد مصرف دام و طیور هم مورد استفاده قرار نگرفته است!!
فقط به عنوان نمونه، سیبی که در باغات ارومیه تولید میشود و آب مورد نیاز این باغات به‌صورت صددرصدی از آب سدهای حوضه آبریز دریاچه ارومیه تامین می‌شوند، بی‌کیفیت‌ترین سیب کشور محسوب شده و بخشی عظیمی از آن هر ساله فاسد و کاملا دورریز میشود! متاسفانه هر ساله شاهد انباشت تپه‌های بزرگی از چندین هزار تن سیب در حال فاسد شدن در کنار جاده‌های استان آذربایجان غربی و شرقی بوده و هستیم:
به عنوان نمونه، سید سلمان ذاکر؛ نماینده مردم ارومیه طی روزهای اخیر در مجلس شورای اسلامی اعلام کرد: "امسال یک میلیون تُن سیب ممتاز حوضه آبریز ارومیه در سردخانه‌ها مانده و در حال فاسد شدن است!!"
وی همچنین گفته است که آذربایجان غربی (حوضه آبریز دریاچه ارومیه) امسال با تولید 1.5 میلیون تن سیب، رکورد تولید ایران را تصاحب کرده است!!
این آمار هدررفت سیب در آذربایجان غربی در حالیست که بر اساس آمار "موسسه تحقیقات آب" برای تولید یک میلیون تن سیب باید سالانه 270 میلیون مترمکعب آب (آب سدهای حوضه آبریز دریاچه ارومیه) به سمت باغات رها شود! برای اینکه نقش این مقدار آب در احیای دریاچه ارومیه را متوجه شویم، باید بدانیم که "تونل زاب" که با کلی امید و آرزو با هدف رساندن مقداری آب به دریاچه ارومیه و کمک به تاخیر انداختن مرگ این دریاچه احداث شد تا به امروز صرفاً حدود 300 میلیون متر مکعب (حدود همان همان از آب مصرف شده برای تولید یک میلیون سیب) را به دریاچه ارومیه رسانده است!!
بیایید کمی دقیق‌تر به این فاجعه نگاه کنیم؛ مسؤلان مربوطه طی این سال‌ها به عنوان یکی از راهکارهای نجات دریاچه ارومیه و صرفاً برای ساخت "تونل زاب" بیش از 3500 میلیارد تومان هزینه کردهاند که تا به امروز از طریق این کانال چیزی حدود 300 میلیون مترمکعب آب به دریاچه ارومیه رسانده شده است؛ این امر در حالیست که اگر صرفا در حوضه آبریز دریاچه ارومیه در هر سال زراعی جلوی کاشت 2 میلیون تن سیب گرفته شود و آب مورد نیاز کاشت این میزان سیب به جای سراریز شدن به باغات به دریاچه ارومیه سراریز شود، در هر سال بیش از 2 برابر آبی که قرار بوده با احداث کانال زاب راهی دریاچه ارومیه شود یعنی حدود 600 میلیون مترمکعب آب بیشتر در هر سال نصیب این دریاچه خواهد شد!!
این مسئله وقتی جالب‌تر میشود که بدانیم 600 میلیون مترمکعب سهم بیشتر سالیانه دریاچه ارومیه از آب پشت سدهای حوضه آبریز این دریاچه فقط با مدیرت کشت یک محصول "سیب" حاصل میشود و اگر همین اتفاق برای سایر محصولات غیراستراتژیکی که در این منطقه کشت میشود مانند آلبالو، گیلاس، چغندر، سیب‌زمین، پیاز و ... نیز تکرار شود، می‌توان سالیانه بیش از "3 میلیارد متر مکعب" آب بیشتری به دریاچه ارومیه رساند و به صورت قطعی جلوی مرگ دریاچه ارومیه را گرفت!!
بله؛ برای یافتن علت "مرگ دریاچه ارومیه" نیاز به تقلای فکری خاص و آسمان و ریسمان بافی نیست! ماجرا به همین سادگی و البته تلخیست؛ ما جلوی ورود بخش هنگفتی از حقابه دریاچه ارومیه که سالیانه حدود 3 میلیارد متر مکعب است و این میزان حقابه، شرط حیات این دریاچه بوده را گرفته‌ایم و این حقابه را صرف تولید محصولات باغی غیراستراتژیکی مثل سیب کرده‌ایم و آن سیب‌ها را نیز در نهایت به دور ریخته‌ایم و البته در این میان با دستان خود "مرگ" دریاچه ارومیه را نیز رقم زده‌ایم!!
علی ارواحی؛ از کارشناسان تالاب و اکوسیستم‌های آبی کشورمان در این رابطه می‌گوید: "در حوزه آبریز دریاچه ارومیه، 7 میلیارد مترمکعب آب قابل استحصال داریم که حدوداً بین 80 تا 90 درصد یعنی حدود 6 میلیارد مترمکعب از این آب را "بخش کشاورزی" می‌بلعد! در دولت دوازدهم ستاد احیای دریاچه ارومیه برنامه‌ای برای کاهش تدریجی 40 درصدی مصارف آب کشاورزی داشت که قرار بود طی یک برنامه 5 ساله انجام شود اما متاسفانه این برنامه روی کاغذ ماند و اجرا نشد و امیدوارم دولت سیزدهم همت کند و این مهم را به سرانجام برساند؛ اگر فقط 40 درصد کاهش مصارف آب بخش کشاورزی در حوضه آبریز دریاچه ارومیه را محقق کنیم یعنی عددی حدود 2.4 میلیارد مترمکعب از این 6 میلیارد مترمکعبی که الان بخش کشاورزی می‌بلعد برای دریاچه ارومیه ذخیره میشود.»
اما متاسفانه حقابه‌ای که در سال آبی 1402_ 1401 به دریاچه ارومیه تعلق گرفته بود معادل فقط 800 میلیون مترمکعب بوده است!
در نهایت باید این نکنه مهم و کلیدی را مجدداً گوشزد کنیم که در حال حاضر "توسعه کشاورزی بی‌ضابطه و فاقد آمایش سرزمینی" در حوضه آبریز دریاچه ارومیه، متهم ردیف اول مرگ دریاچه ارومیه است و با صد افسوس باید گفت که با وجود وخامت شدید حال دریاچه ارومیه، تازه قرار است اصلاح الگوی کشت حوضه آبریز این دریاچه و ممنوعیت کاشت محصولات آب‌بر، در سال آینده توسط وزارت جهاد کشاورزی ارائه شود و در صورت تأیید توسط ستاد احیای دریاچه ارومیه، اجرا شود!!!
اما سؤال اینجاست که آیا اصلاً تا سال آینده اثری از دریاچه ارومیه باقی خواهد بود که مسؤلان مربوطه بخواهند اصلاح الگوی کشت در این منطقه را اجرا کنند؟!
انتهای پیام/
منبع: تسنیم
کلیدواژه: احیای دریاچه ارومیه کشاورزی بحران های محیط زیست احیای دریاچه ارومیه کشاورزی بحران های محیط زیست حوضه آبریز دریاچه ارومیه احیای دریاچه ارومیه میلیون مترمکعب آب مرگ دریاچه ارومیه دریاچه ارومیه دریاچه ارومیه دریاچه ارومیه میلیارد مترمکعب آذربایجان غربی میلیون تن سیب میلیارد متر میلیون متر برای تولید یک میلیون متر مکعب مکعب آب سال ها
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.tasnimnews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «تسنیم» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۹۵۳۱۴۱۶ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
در انتظار روزهای خوب برای«زهره» اصلی ترین آبریز کشور
به گزارش خبرنگار مهر، کشت و کار کشاورزی در این دو دشت با توجه به کیفیت رودخانه زهره طی سالیان متمادی دارای نقصان فزاینده بوده است.تا آنجا که طبق اعلام وزارت جهاد کشاورزی شاخص بنیادین عملکرد در واحد سطح در اراضی مشروب از رودخانه زهره در این دو منطقه در حدود یک چهارم میانگین کشوری است.
در این شرایط امید می‌رود تا به آبگیری سد چمشیر و بهبود نسبی کیفیت آب رها شده از این سد، بازدهی فعالیت کشاورزی در این دو دشت به تدریج بهبود یابد.
سد چمشیر در ۲۵ کیلومتری جنوب شرقی شهر گچساران در استان کهگیلویه و بویراحمد، روی رودخانه زهره ساخته میشود. این سد یکی از بلندترین سدهای وزنی ایران از نوع بتنی غلتکی با ارتفاع ۱۵۰ متر است. مخزن سد چم شیر ۲.۳ میلیارد مکعب ظرفیت دارد. ظرفیت نیروگاه برقابی این سد ۱۷۶ مگاوات به علاوه نیروگاه جریانی به ظرفیت ۱۱ مگاوات است. هدف از احداث این سد، تنظیم جریان آب و تعدیل کیفیت آب رودخانه و بهبود آب کشاورزی در پایین دست است.
در حالت طبیعی رودخانه زهره برخلاف نام زیبایش، یک رودخانه سیلابی و وحشی است و شدت شوری آب این رودخانه در بازه هایی از زمان به حدی بوده است که عملاً مصارف کشاورزی در این رودخانه غیرممکن میگردید. کیفیت بسیار متفاوت و همچنین سیلابی بودن زهره، سبب شده تا حیات شرق خوزستان به اندازه کافی از این رودخانه بسیار مهم منتفع نباشد. از سوی دیگر، هیچ ابزار مدیریت منابع آبی پیش از سد چمشیر، روی این رودخانه احداث نشده و تمامی آورد آبی آن پس از گذر از شرق خوزستان و استان بوشهر به خلیج فارس میریخت.
با تاکید دوباره بر هدف بهبود شرایط کیفی و کمی آب رودخانه زهره توسط سد چمشیر، سازوکار احداث سد نیز به این منوال است که موقعیت قرارگیری و محور این سد به نحوی تعیین شده است که بتواند آورد آبی سیلابی رودخانه زهره را کنترل کند و کمترین میزان شورابه نیز در مخزن سد قرار گیرد. با تنطیم جریان آب رودخانه زهره در تابستان که آورد رودخانه زهره کاهش می یابد، با رهاسازی آب دبی بیشتری وارد رودخانه شده و شوری آب رودخانه زهره در پایین دست سد را پس از چشمه های شور بعد از سد تعدیل میکند. بنابراین با تنظیم جریان آب، کیفیت آب رودخانه زهره در پایین دست سد تعدیل شده و آب با کیفیت بهتری از لحاظ شوری در اختیار کشاورزان قرار خواهد میگیرد.
تمامی اراضی کشاورزی هندیجان بدلیل شوری بالای رودخانه زهره و کاهش دبی رودخانه خصوص در فصل تابستان امکان کشاورزی ندارند. همانطور که در نمودار تهیه شده توسط مرکز فناوری اطلاعات و ارتباطات وزارت جهاد کشاورزی از شهرستان هندیجان می بینید، میزان سطح اراضی تحت کشت بین سالهای ۱۳۸۳ تا ۱۴۰۲ از حدود ۱۵ هزار هکتار تا ۲۹ هزار هکتار متغیر بوده است.
نیمی از مردم هندیجان به شغل دامداری و کشاورزی مشغول هستند و معیشت شان وابسته به رودخانه زهره است. دشت هندیجان یکی از مناطق مهم کشت گندم در استان خوزستان است که بدلیل شوری آب و خاک و عدم برنامه ریزی صحیح آبیاری، از عملکرد و بهره وری مصرف پایینی در کشت گندم برخوردار است.
در سالهای گذشته بدلیل شوری بالای و کاهش شدید دبی رودخانه زهره، کشاورزان با عدم امکان کشت محصول در بسیاری از اراضی مواجه بوده و همین امر باعث کاهش درآمد خانوارها و ناامیدی آنها از کشاورزی شده است. بطور مثال در زمستان سال ۱۳۹۶، کشاورزان هندیجانی با تجمع در برابر فرمانداری هندیجان نسبت به عدم رهاسازی آب از ابتدای سال زراعی برای آبیاری ۲۴ هزار هکتار اراضی کشاورزی خود اعتراض کردند.
براساس اعلام فرماندار این شهرستان، در سال زراعی جاری ۱۴۰۳ سطح اراضی زیر کشت به ۳۵ هزار هکتار رسیده است. مسلماً این میزان سطح زیرکشت گندم در ۲۰ سال گذشته امکان پذیر نبوده است و یکی از عوامل میتواند تنظیم جریان آب رودخانه زهره با سد چمشیر و اطمینان به بخش کشاورزی از تامین آب مورد نیاز در افزایش سطح زیر کشت در این شهرستان باشد. باید یادآور شد که مشکل کشاورزی در هندیجان در حال حاضر تنها تامین آب نیست. کشاورزان به مواردی مانند کمبود تامین سوخت برای کشاورزی، شوری خاک، بالا بودن بهای کود و سموم کشاورزی و همچنین عدم ساخت زیرساخت های مورد نیاز کشاورزی مانند شبکه های آبیاری و زهکشی اشاره دارند.
میانگین برداشت گندم در استان خوزستان حدود چهار تا ۴.۵ تن در هر هکتار است. توجه به آمار سطح تولید محصول در شهرستان هندیجان نشان میدهد که میزان تولید در سطح هکتار در این شهرستان تقریباً یک چهارم میانگین در استان خوزستان بوده است. شرایط جغرافیایی و محل تامین آب کشاورزی که از رودخانه شور زهره است، در اصل امکان تولید بالا و چشمگیر محصولات کشاورزی را در این اراضی بطور طبیعی نمی دهد. با توجه به شوری بالای خاک در این محدوده نمیتوان انتظار داشت که تنها با تنظیم کمی و کیفی جریان رودخانه زهره، شاهد شکوفایی کشاورزی در این دشت باشیم. در واقع باید پذیرفت که رهاسازی آب از سد چمشیر با کیفیت بهتر آب در تابستان با شوری کمتر بخشی از مشکلات کشاورزی را حل می کند.
کد خبر 6093223
بازداشت مروج کودکهمسری برای تبلیغ آرایشگاه زنانه در اینستاگرام